Een brief over de huidige fiscale situatie van Collectief Kapitaal
Lieve lezer,
Context
In december ontving Collectief Kapitaal een brief van de Belastingdienst die de noodzaak van ons collectief nog maar eens onderstreept. In deze brief informeren we je over dit bericht en de stappen die wij als gevolg daarvan nemen. Overweeg je onderdeel te worden van Collectief Kapitaal? Lees deze brief dan goed door, zodat jouw verwachtingen goed overeenkomen met de actualiteit van Collectief Kapitaal.
Collectief Kapitaal is een ANBI-stichting. Deze status werd 2,5 jaar geleden níet verleend op basis van het criterium sociaal welzijn. De omvang van de activiteiten plus de doelgroep waren volgens de Belastingdienst onvoldoende om de ANBI-status te verlenen. De status is uiteindelijk toegekend op basis van het criterium ‘kennisinstelling’. Hiermee is het doen van onderzoek tot primaire activiteit gemaakt, waar dat in onze initiële opzet niet de bedoeling was.
Deze voorgeschiedenis is belangrijk in het kader van de vooraanvraag die we in juli 2022 indienden bij de Belastingdienst. In deze brief hebben we twee punten voorgelegd met het doel goedkeuring te krijgen op de wijze waarop wij wet- en regelgeving omtrent schenk- en inkomstenbelasting toepassen binnen Collectief Kapitaal.
Onze vraag aan de Belastingdienst
De twee punten waarvoor we goedkeuring hebben gevraagd:
- De vrijstelling van schenkbelasting over de betalingen die wij doen van €1.000 per maand gedurende twaalf maanden aan mensen die bestaansonzeker zijn.
- De beoordeling dat er zuiver sprake is van een schenking bij Collectief Kapitaal en dat deze schenking niet als inkomen voor de inkomstenbelasting beoordeeld kan worden.
Op het eerste punt is de Belastingdienst volledig meegegaan in de lezing van Collectief Kapitaal. Op het tweede punt wijken zij af van onze analyse. De Belastingdienst stelt dat de schenking die wij doen aan mensen, in feite een beloning is voor de arbeid die zij verrichten door deelname aan het ‘onderzoeksmatige’ deel van onze aanpak. Wij zien het anders: de ontvangers worden ingeloot voor deelname en hebben daarmee per definitie recht op de schenking. Daarna wordt aan hen – net als aan anderen binnen het collectief – gevraagd of ze in het kader van onderzoek ook willen delen welke veranderingen zij bij zichzelf waarnemen in relatie tot bijv. hun ervaring van bestaanszekerheid. Iedereen die onze schenking ontvangt, mag ook afzien van deelname aan het onderzoek.
Nadruk Belastingdienst
Waar de belastingdienst erg de nadruk op lijkt te leggen is:
Voordelen uit niet in dienstbetrekking verrichte diensten (..) Voor die diensten hoeft geen bijzondere deskundigheid of hoedanigheid te zijn vereist.
Maar dat veronderstelt nog steeds dat er een vergoeding wordt verstrekt voor verrichtte diensten. Daar zit de crux van de zaak: de deelnemers verrichten geen diensten. Dat er mogelijk door sommige deelnemers een vragenlijst wordt ingevuld of vragen worden beantwoord is niet een verplichting, of dienst, die wordt verricht om het geld te ontvangen.
Collectief Kapitaal vertrekt juist vanuit vrijgevigheid en solidariteit. Deze waarden lijken nu geen plek te hebben gekregen in dit besluit. Daarover gaan we graag in gesprek met de Belastingdienst.
Consequenties voor Collectief Kapitaal
De consequenties van dit besluit zijn als volgt:
Op dit moment kan Collectief Kapitaal de bestemde donaties die binnen zijn gekomen voor Amsterdam ronde 2, Rotterdam, Leeuwarden en voor ‘CK verdeeld’ niet uitgeven aan mensen die bestaansonzeker zijn:
- Het besluit van de Belastingdienst heeft namelijk als gevolg dat over de schenking (inkomen) circa 30% inkomstenbelasting betaald moet worden.
- Er is tevens een kans dat het door ons geschonken ‘inkomen’ uiteindelijk leidt tot een lagere vaststelling van o.a. huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag.NB: in het scenario dat onze schenking puur als schenking wordt gezien, treden al deze risico’s niet op. Dat is het scenario waar we nog steeds op inzetten, ondanks dit besluit. Daarvoor ondernemen we acties, die we hieronder beschrijven.
- NB: in het scenario dat onze schenking puur als schenking wordt gezien, treden al deze risico’s niet op. Dat is het scenario waar we nog steeds op inzetten, ondanks dit besluit. Daarvoor ondernemen we acties, die we hieronder beschrijven.
Wat betekent dit voor jou?
Indien je overweegt om geld te delen met Collectief Kapitaal, is het goed om je te realiseren dat het nog even kan duren voordat dit geld gedeeld kan worden met mensen die bestaansonzeker zijn. Tot die tijd sparen wij alle donaties op onze bankrekening. In de tussentijd zullen we iedereen regelmatig informeren over de stand van zaken.
Alle overige activiteiten die we in steden als Amsterdam, Rotterdam, Leeuwarden en Arnhem organiseren gaan door. Juist nu is het belangrijk om te laten zien dat we onverminderd strijdbaar zijn voor die gedroomde samenleving waarin iedereen de mogelijkheid heeft een bestaanszeker leven op te bouwen.
Wij zijn – ondanks deze tegenslag – erg hoopvol. Deze situatie biedt ons de mogelijkheid om concreet aan de slag te gaan met systeemverandering. Er moet meer ruimte komen in Nederland om nieuwe praktijken uit te proberen.
Wat doen we eraan?
- Vervolggesprek Belastingdienst; Onze eerste stap is het opzoeken van verbinding en gesprek. Het lijkt ons ook moeilijk om op basis van een aantal pagina’s volledig te doorgronden waar Collectief Kapitaal voor staat. Daarom is het nodig om eerst te onderzoeken of alles goed begrepen is. Of we dezelfde feiten delen én of er gedeelde grond is om toch samen een weg te vinden om Collectief Kapitaal haar missie op oorspronkelijke manier te laten voortzetten.
- Publiciteit in programma Tegenlicht: Op 26 januari is initiatiefnemer Denise Harleman te zien in het TV programma Tegenlicht over ‘Kloofdichters’. Ze vertelt daarin niet alleen hoe Collectief Kapitaal een nieuwe kijk op oplossingen voor bestaanszekerheid in de praktijk brengt, maar ook over de uitdaging de Belastingdienst hierin mee te nemen. Hoe werk je samen in plaats van tegen elkaar? In die zin verwijst het thema Kloofdichters ook naar onze poging om leef- en systeemwereld dichterbij elkaar te brengen.
- Alternatieve scenario’s; Ondertussen zijn we – onze fiscalist(en) en een groep meedenkers – alternatieve scenario’s aan het vormgeven op basis waarvan we deze gelden alsnog bij mensen kunnen krijgen, zonder risico en binnen de huidige wet- en regelgeving.
- Samenwerken; We zoeken de samenwerking op met organisaties die soortgelijke projecten ondernemen en bekijken wat we gezamenlijk kunnen doen m.b.t. de uitdagingen die op ons pad komen.
Consequenties bericht voor vijf mensen die al Collectief Kapitaal hebben ontvangen
In de eerste pilot van Collectief Kapitaal in Amsterdam-Noord hebben we de schenking bewust over twee kalenderjaren verdeeld, namelijk €4.000 in 2021 en €4.000 in 2022. Dit betekent dat eventuele bijstellingen niet over grote bedragen zullen gaan. Tevens is het zo dat van iedere donatie die binnenkomt, 75% rechtstreeks naar de collectieve pot gaat en 25% naar de organisatie. Daar betalen we een aantal standaardkosten van en ook programmatische activiteiten. In de afgelopen maanden hebben we die 25% ook gebruikt om een reserve op te bouwen voor dit soort risico’s. Per persoon hebben we €12.000 weggezet om eventuele financiële risico’s op te vangen.
Mocht je naar aanleiding van dit bericht nog meer vragen/opmerkingen hebben, mail dan naar info@collectiefkapitaal.nl
