Ik probeer al een week iets op papier te krijgen als reactie op jouw brief. Ik wil zoveel tegen je zeggen. Maar het lukte niet. Ik was een soort van verlamd. En pas vandaag kon ik woorden geven aan wat ik vanbinnen voelde waardoor het niet lukte. Jouw brief was puur geluk om te lezen. Het voelde als thuiskomen. En dat gebeurt iedere keer als ik met jou ben of met een van de andere deelnemers. En ook als ik in een werkgroep zit met alle bevlogen mensen die zich wekelijks inzetten voor CK of als een van de andere donateurs n.a.v. een nieuwsbrief mailt: “whaa te gek dat ik hier onderdeel van ben. Hoewel op afstand: ik ben er nog!”.
Dan voel ik jouw Agape. Dan voel ik de noodzaak. Dan voel ik de liefde.
Maar ik verlies dat gevoel soms ook. Want in ‘de buitenwereld’ lijkt alles wat in zijn eenvoud zo veel waard voelt, ineens niet waard genoeg. De resultaten zijn ‘te klein’. De schaal waarop we het uitvoeren is ‘te klein’. Wat wij doen ‘zal niet leiden tot verandering’ en bovendien, ‘wij zijn niet aan zet maar de Tweede Kamer’. Allemaal óók goede dingen om te bespreken. Heus. Maar soms…soms dan trek ik het even niet meer. Na twee jaar tegen de klippen op wil ik schreeuwen. Schreeuwen dat iets doen beter is dan niets doen. Dat bewegen en bouwen de wereld hoe dan ook iets brengt. Ook als dat een ander resultaat is dan waar je aan dacht toen je ermee begon. Mijn liefde voor kunst - de creatie van iets dat daarvoor nog niet bestond - die beweging naar voren. Dat ís de opbrengst.
Het verhaal dat wij bouwen gaat niet over het weggeven van geld aan vijf mensen – waarvan jij er eentje bent. Het gaat om een collectief besluit om de strijd tegen bestaansonzekerheid te voeren vanuit het collectieve als grondslag. Dat is een belangrijk verhaal. Want de focus op geld als enige veroorzaker van bestaansonzekerheid lost maar een deel van dit probleem op.
Daarom word ik ook geïrriteerd als mensen zeggen dat Collectief Kapitaal niet nodig is “omdat we toch al belastingen hebben”. Er is genoeg geld. Ons probleem is dat we ons geld aan bepaalde dingen wél en aan bepaalde dingen níet willen uitgeven. Sommige mensen krijgen daarbij het voordeel van de twijfel en anderen niet. Soms moet geld tot op twee decimalen achter de komma verantwoord worden en ander geld hoeft dat niet. Sommige mensen mogen er oneindig veel bij en anderen niet.
Ja, om bestaansonzekerheid op te lossen is er geld nodig. Dat zeker. Er is ook een radicale omslag nodig in hoe we naar elkaar kijken. En naar het leven op deze aarde. Een ander mens- én wereldbeeld. En dat start niet met beleid, maar dat start met mensen. Mensen die elkaar in de ogen kijken, die hun wantrouwen in de aanwezigheid van andere mensen durven te onderzoeken. Mensen die durven geld te ontvangen om vervolgens in de aanwezigheid van andere mensen te reflecteren op of dat iets doet met hun gevoel van waardigheid.
Terug naar die buitenwereld (net als in onze gesprekken vind ik het ook op papier ingewikkeld om niet uit te wijden). Bij de gesprekken over resultaten die ik voer in de ‘buitenwereld’ gaat het eigenlijk altijd alleen maar over de vraag of jullie – jij en de vier andere mensen die collectief kapitaal ontvangen – vooruit zijn gegaan. En of dat duurzame vooruitgang is. Moeilijke vraag om te beantwoorden. Ik werd tien jaar geleden geholpen met een basisinkomen en tien jaar later vormt het de inspiratie voor CK dus hoe lang gaan we meten? Telt ademhalen, ‘gewoon’ kunnen genieten van het leven, tijd doorbrengen met kinderen ook als vooruitgang? Telt de groei die jij beschrijft in hoe jij naar jezelf kijkt en in de wereld staat als vooruitgang? Waar begin ik als ik de waarde van deze dingen wil beschrijven? Welke woorden moet ik kiezen? Er wordt bijna nooit gevraagd of de donateurs ook vooruit zijn gegaan. Terwijl ik eigenlijk altijd vertel dat Collectief Kapitaal gaat over beide groepen – mensen die collectief kapitaal inleggen en mensen die collectief kapitaal opnemen. Zijn ze meer begripvol geworden door dit project? Begrijpen ze beter wat het betekent om niet bestaanszeker te zijn en maakt dat dat ze misschien met een andere bril naar het leven kijken? Naar andere mensen kijken? Want daarop kan ik met zekerheid ja antwoorden. Misschien niet alle 100, maar van de meeste werkgroepleden weet ik dit. Omdat ze dat zelf hebben gezegd. Wat is dat waard?
Ik ben ook veranderd. Jij hebt mij veranderd. Ook al droeg ik mijn eigen ervaringen met bestaansonzeker zijn met me mee en zou je daardoor kunnen vermoeden dat ik door bepaalde oordelen en ongemak heen was gegroeid: nee hoor. De eerste keer dat ik je ontmoette was ik doodzenuwachtig. Ik bleef in mijn beleving maar ratelen. Wilde al het ongemak uit de weg ruimen. Op geen manier wilde ik jou ook maar het gevoel geven dat je in mijn ogen een ‘ontvanger’ was. Ik was meer tegen mezelf aan het vechten dan tegen iets wat jij bent, deed of zei. In onze tweede ontmoeting moesten we allebei een traantje wegpinken toen we erachter kwamen dat we elkaar niet hadden durven bellen, de eerste keer dat jij E1000,- had gekregen. Je was een ijsje gaan halen en wilde uit pure blijdschap mij bellen om te vertellen dat je dat aan het doen was. Ik wilde jou die dag bellen om uit pure blijdschap uit te roepen: “je hebt het binnen!!, geniet, leef, ga shoppen!!” We deden het niet. Jij bang om te dankbaar te zijn richting mij. Ik bang om jou het gevoel te geven dat je nu ook echt iets moest met dat geld. Meer dan over meetbare resultaten spreek ik liever over de vrienden die ik erbij kreeg door Collectief Kapitaal. Bij wie ik – ondanks dat we elkaar niet of nauwelijks kenden – een intimiteit van gesprek heb ervaren die ik nog niet vaak heb meegemaakt. Ik spreek over het ‘kado’ Collectief Kapitaal omdat het mij in staat heeft gesteld als mens te groeien. Niet alleen in visie, maar ook in hoe ik de dingen in het leven doe.
Ik mocht door jouw ogen naar mezelf kijken en ik vond het leuk wat ik zag. Ik vond het ook leuk om te zien wat Collectief Kapitaal voor jou betekent en ik werd zo trots. Zo trots op onze reis, op het ongemak waar we doorheen durfden te bewegen. Alle vragen die we stelden waar we ons stiekem ook voor schaamden. En ik heb van jou geleerd hoe ik planten moet stekken. Want tja…er werd (en wordt!) ook een heleboel gelachen en onzin gepraat. En dus wil ik heel graag door met dit project. Ik wil nog een keer in Amsterdam. Ik wil voor de eerste keer in Rotterdam. Ik wil door om met jouw woorden te spreken: “because I care”. Naar iedereen die vraagt naar resultaten antwoord ik nu met een wedervraag: doe je anders mee? Waag een gokje met ons? Just care.
Ik zie je snel weer lieverd. X
